Strony postępowania administracyjnego w sprawie wydania pozwolenia na budowę

Strony postępowania administracyjnego w sprawie wydania pozwolenia na budowę

Zgodnie z przepisem art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu. Przepis ten, jako przepis szczególny, wyłącza w takim postępowaniu stosowanie art. 28 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego – tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2009 r., sygn. akt II OSK 616/08 (LEX 558407). Jedynym wyjątkiem od wskazanej zasady jest postępowanie w sprawie udzielenia pozwolenia na budowę wymagające udziału społeczeństwa zgodnie z przepisami ustawy z 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym „W tym przypadku ma zastosowanie art. 44 powyższej ustawy, co prowadzi do wniosku o określeniu stron postępowania w oparciu o ogólne reguły określone w art. 28 k.p.a., a więc bez ograniczenia wskazanego w art. 28 ust. 2 p.b. Ustalenia w tym zakresie oraz ewentualne wnioski co do przysługującej legitymacji strony postępowania należą jednak do organu udzielającego pozwolenia na budowę.”– tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 28 maja 2014 r., sygn. akt IV SA/Po 59/14 (LEX 1474666).

Jedynym podmiotem, którego uczestnictwo w postępowaniu administracyjnym prowadzonym w sprawie wydania pozwolenia na budowę jest obowiązkowe, jest sam inwestor. Inne podmioty mogą być stronami takiego postępowania jedynie wówczas, gdy są właścicielami, użytkownikami wieczystymi lub zarządcami nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu będącego przedmiotem zamierzenia inwestycyjnego.

Kwestia podstawowa to właśnie określenie tego obszaru oddziaływania obiektu.

Jak wskazuje się w orzecznictwie “Wyznaczając obszar oddziaływania obiektu organ powinien badać nie tylko usytuowanie budynku w odniesieniu do sąsiednich działek i zachowanie wymaganych prawem odległości (od granicy, od budynków), ale również funkcję, przeznaczenie, formę oraz konstrukcję projektowanego obiektu i inne jego cechy charakterystyczne, w szczególności sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji. Należy każdorazowo dokonać analizy nakazów i zakazów zawartych w przepisach odrębnych w kontekście indywidualnych cech obiektu budowlanego wyżej wymienionych.” – tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 22 maja 2014 r., sygn. akt II SA/Łd 182/14 (LEX nr 1467994). Jednocześnie jednak podkreślić należy, iż obszar ten wyznaczany jest w oparciu o konkretne przepisy prawa, wprowadzające ograniczenia w zagospodarowaniu innych nieruchomości, a nie w oparciu o kryterium graniczenia z nieruchomością objętą inwestycją. Wyjaśnił to np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 851/13 (LEX nr 1391078), gdzie zauważył, że „Obszar oddziaływania to teren, którego wytyczenie wymaga odniesienia się do bliżej nieokreślonej grupy przepisów odrębnych. Istotne jest, aby przepisy te wprowadzały ograniczenia w zagospodarowaniu terenu. Nie do zaakceptowania jest twierdzenie, że obszar oddziaływania budynku to teren, w którym da się odczuć skutki, uciążliwości spowodowane funkcjonowaniem jakiegoś obiektu. Takie rozumienie odwołuje się bowiem do oddziaływania faktycznego, którego nie można utożsamiać z oddziaływaniem polegającym na wprowadzaniu ograniczeń w rozumieniu art. 3 pkt 20 p.b. Takie ewentualne skutki funkcjonowania inwestycji na działce jak kurz, hałas czy emisja spalin spowodowana wzmożonym ruchem samochodowym nie decydują o statusie strony postępowania właścicieli działek na nie narażonych.” Samo oddziaływanie nie jest zatem tożsame z oddziaływaniem skutkującym ograniczeniem w możliwości zagospodarowania innej nieruchomości. Jak podniesiono w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt II SA/Wr 205/13 (LEX 1329984) „Rozróżnić trzeba dwa pojęcia, a mianowicie: „oddziaływanie na nieruchomość” i „oddziaływanie na nieruchomość w sposób ograniczający jej zagospodarowanie”. Tylko drugie z tych pojęć stanowić będzie bazę do ustalenia interesu prawnego strony w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę.” Ponadto sądy zauważają, że „Wartość nieruchomości nie korzysta z ochrony prawnej na gruncie p.b.” – tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt II SA/Lu 946/11 (LEX 1113960).

Takimi przepisami odrębnymi są m.in. przepisy warunków techniczno-budowlanych (np. odległości od granicy, linijka słońca), przepisy dotyczące zagospodarowania przestrzennego, przepisy o ochronie środowiska, przepisy prawa wodnego.

Jednocześnie podkreślić wypada, że w postępowaniu prowadzonym w sprawie wydania pozwolenia na budowę nie stosuje się przepisu art. 31 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, a zatem nie mogą w nim brać udziału żadne organizacje społeczne, nawet jeśli w statucie określone mają zadania związane w jakikolwiek sposób z procesem budowlanym – tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 lutego 2008 r., sygn. akt II OZ 84/08 (LEX 535084).

Krąg stron postępowania administracyjnego określony w art. 28 ustawy Prawo budowlane dotyczy zarówno postępowań zwykłych, jak i nadzwyczajnych. Tak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 kwietnia 2014 r., sygn. akt II OSK 2872/12 (LEX 1481932) „Zarówno w postępowaniu w sprawie o udzielenie pozwolenia na budowę prowadzonej w trybie zwykłym, jak i w trybie stwierdzenia nieważności decyzji wydanej w trybie zwykłym, krąg podmiotów uznawanych za strony powinien być ustalany na podstawie art. 28 ust. 2 p.b.”