Urząd Kontroli Skarbowej (tzw. UKS)

W Polsce jest 16 urzędów kontroli skarbowej. Podlegają one bezpośrednio pod Ministerstwo Finansów. UKS nie należy mylić ze zwykłymi urzędami skarbowymi. Istnieje specjalna ustawa o kontroli skarbowej, na podstawie której UKS zalicza się do administracji skarbowej, podczas gdy urzędy skarbowe i izby skarbowe należą do administracji podatkowej, O ile urzędy skarbowe przeznaczone są przede wszystkim do obsługi podatników to UKS-y są wyspecjalizowane do prowadzenia kontroli, w tym do walki z przestępczością gospodarczą. Dlatego też kontrole prowadzane przez UKS-y mają nieco inny charakter od tych prowadzonych przez urzędy skarbowe i dotyczą zazwyczaj większych kwot. Osoby fizyczne, prowadzące normalną działalność gospodarczą raczej nie spotkają się z wizytą inspektorów UKS-u. UKS realizuje kontrole na podstawie informacji uzyskanych z wywiadu skarbowego (o którym poniżej), policji, prokuratury a także z informacji uzyskanych od Generalnego Inspektora Kontroli Finansowej. W myśl zawartych porozumień urzędy skarbowe przekazują do UKS-ów sprawy, z którymi mogą sobie nie poradzić.

Jeśli chodzi o organizację wewnętrzną UKS-ów to podstawowymi komórkami są działy kontroli. To w nich zatrudnieni są pracownicy i inspektorzy zajmujący się prowadzeniem kontroli podatkowej (skarbowej) i postępowań kontrolnych. Oprócz tego istnieją komórki wywiadu skarbowego, odziały realizacyjne, działy analiz.

Czym zajmuje się wywiad skarbowy?

 

Głównym jego zadaniem jest zbieranie informacji. Na podstawie tych informacji wywiad przygotowuje pisma do Dyrektora UKS-u z wnioskiem o wszczęcie kontroli podatkowej wobec danego podmiotu. Co ciekawe, informacje zawarte w tych wnioskach nie są włączane do akt postępowania. Oznacza to, że jeśli przeglądają Państwo akta kontroli to nie znajdą tam Państwo wszystkich informacji jakie na wasz temat zgromadził UKS. W trakcie postępowań kontrolnych, prowadzonych przez działy kontroli, ludzie z wywiadu pomagają np. w ustaleniu miejsce pobytu konkretnej osoby. Teoretycznie wywiad skarbowy ma szerokie uprawnienia. Zgodnie z ustawą, w celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw skarbowych lub przestępstw wywiad skarbowy może:

• w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych obserwować i rejestrować przy użyciu środków technicznych obraz zdarzeń w miejscach publicznych oraz dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom,
• mieć udostępniane dane telekomunikacyjne, dane identyfikujące podmiot korzystający z usług pocztowych oraz dotyczące faktu, okoliczności świadczenia usług pocztowych lub korzystania z tych usług oraz może je przetwarzać,
• prowadzić kontrolę operacyjną (kontrola operacyjna jest prowadzona niejawnie i polega na kontrolowaniu treści korespondencji, kontrolowaniu zawartości przesyłek, stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności obrazu, treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych przy pomocy sieci telekomunikacyjnych).

Hm jeśli chodzi o podsłuchy to z tego co zauważyłem w praktyce jest to rzadko stosowane. W większości przypadków polegają na informacjach przekazywanych przez policję. Niestety moja wiedza na ten temat nie jest pełna. Praktyczne aspekty funkcjonowania wywiadu skarbowego nawet dla pozostałych pracowników kontroli skarbowej nie są do końca jasne. W każdym razie podsłuchy, mimo że zakładane przez policję a nie przez wywiad skarbowy, są stosowane dosyć masowo.

Czym się zajmuje oddział realizacyjny urzędu kontroli skarbowej?

W strukturach niektórych Urzędów Kontroli Skarbowej znajdują się też komórki, których przeznaczeniem jest ochrona fizyczna i techniczna inspektorów i pracowników zatrudnionych w UKS-sie. Ludzie zatrudnieni w działach realizacyjnych mają prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej.

Podsumowanie

W skrócie to tyle jeśli chodzi o główne organy podatkowe i skarbowe. Pominąłem Ministerstwo Finansów (a dokładnie Ministra Finansów), które funkcjonuje w niektórych przypadkach jako organ podatkowy i skarbowy. W 98% przypadków postępowań podatkowych i kontrolnych podatnicy mają jednak do czynienia z trzema opisanymi powyżej urzędami. Także zaprezentowany podział na organy podatkowe I i II instancji nie dotyczy wszystkich przypadków. Istniejąc bowiem tzw. tryby nadzwyczajne postępowań podatkowych, dla których organami podatkowymi zarówno I jak i II instancji mogą być w zależności od okoliczności: Naczelnik Urzędu Skarbowego, Dyrektor Izby Skarbowej, Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej albo Minister Finansów. Ale to już wyższa matematyka.