Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych

Jest parę ważnych rzeczy, o których warto wiedzieć w przypadku naliczania odsetek za zwłokę po wydaniu decyzji podatkowej. Ale najpierw może wyjaśnię czym są zaległości podatkowe. Otóż zgodnie z Ordynacją podatkową zaległość podatkowa to po prostu (co do zasady) podatek nie wpłacony w terminie. Np.: jeśli, (pomimo takiego obowiązku) nie zapłacą Państwo w terminie 100 zł podatku dochodowego za 2010r., to z dniem 1 maja 2011r. te 100 zł zaległego podatku przekształci się w zaległość podatkową. Od tej zaległości naliczane będą odsetki zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.

Decyzja podatkowa a wysokość odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych

W decyzjach wymiarowych organy podatkowe określają podatek za dany okres rozliczeniowy. Nie określają jednak kwoty odsetek od zaległości podatkowych!

Może najlepiej zilustruje to na przykładzie.

Załóżmy, że za 2009r. złożyli Państwo deklarację podatkową i zadeklarowali podatek dochodowy w wysokości 100.000 zł a następnie wpłacili go Państwo we właściwym terminie. W 2011r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej przeprowadził wobec Państwa postępowanie kontrolne, zakończone wydaniem decyzji podatkowej. W decyzji tej określona została wysokość podatku dochodowego za 2009r. w wysokości 500.000 zł. W takim przypadku zaległość podatkowa będzie wynosiła 400.000 zł (100.000 Państwo zapłacili, brakuje 400.000 zł wynikających z decyzji). Tak więc od dnia upływu terminu płatności podatku dochodowego za 2009r. do dnia wpłaty zaległego podatku będą musieli Państwo wyliczyć wysokość odsetek od kwoty 400.000 zł i wpłacić je wraz z zaległym podatkiem na kontro urzędu skarbowego.

Dlaczego w decyzji nie zostanie podana dokładna kwota odsetek od zaległości podatkowej? Ponieważ urząd nie wie, kiedy dokładnie dokonają Państwo płatności zaległego podatku i nie zna okresu, za jaki trzeba naliczyć odsetki.

Oczywiście samodzielne wyliczenie wysokości odsetek za zwłokę jest skomplikowane i można się udać w tym celu do siedziby właściwego urzędu skarbowego (Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej po wydaniu decyzji podatkowej przekaże ją do właściwego dla Państwa urzędu skarbowego, który zajmie się jej wyegzekwowaniem) W tym momencie pojawia się jednak haczyk.

Jak zakwestionować wysokość naliczonych przez urząd skarbowy odsetek za zwłokę

Istnieje wiele przypadków, w których następuje zawieszenie naliczania odsetek za zwłokę. Zgodnie z Ordynacją podatkową:

Odsetek za zwłokę nie nalicza się:

1. za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania;
2. za okres od dnia następnego po upływie terminu, o którym mowa w art. 139 § 3, do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie, o którym mowa w art. 139 § 3.

Zgodnie z ustawa o kontroli skarbowej:

Jeśli decyzja (dotyczy decyzji wydanej przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej), o której mowa w ust. 1 pkt 1 i ust. 2, nie została doręczona w terminie 6 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego, nie nalicza się odsetek za zwłokę za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji.

Powyższe przepisy zakładają, iż jeśli opóźnienie w wydania decyzji nastąpi z winy organu podatkowego, nie trzeba będzie naliczać odsetek za zwłokę (np. w okresie od dnia wszczęcia postępowania do dnia wydania decyzji). Oczywiście żaden organ podatkowy nie przyzna się, iż opóźnienie w wydaniu decyzji powstało z jego winy. W takiej sytuacji urzędy wskazują zazwyczaj, iż opóźnienie powstało „z przyczyn niezależnych od organu”. Dlatego po wydaniu decyzji podatkowej panie w księgowości urzędu skarbowego wyliczą sobie, iż powinniście Państwo zapłacić odsetki za cały możliwy okres.

Wysokość odsetek od zaległości podatkowych stanowi często znaczne sumy. Dlatego, w mojej ocenie, w przypadku postępowań podatkowych toczących się przez dłuższy okres czasu warto rozpatrzyć możliwości zakwestionowania sposobu naliczania odsetek za zwłokę.

W tym celu można dokładnie przeanalizować akta podatkowe, wyszukać postanowienia o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy, oraz sprawdzić czy podane w nich przyczyny nie są przekłamane (a w 50% przypadków są). Następnie wysłać pismo do urzędu skarbowego z żądaniem wszczęcia postępowania podatkowego w sprawie wysokości odsetek od zaległości podatkowych. Należy je właściwie uzasadnić powołują się na powyższe okoliczności i przepisy. Podatnicy są w o tyle lepszej sytuacji, iż to organ podatkowy musi wykazać, iż opóźnienie w załatwieniu sprawy powstało z przyczyn niezależnych od organu.

Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia prawidłowej wysokości odsetek dla zwłokę jest prawdziwą męką dla urzędu skarbowego. Pół biedy, jeśli decyzja podatkowa została wydana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego. Wtedy pracownicy będą mieli przynajmniej akta sprawy i łatwiej będzie im się bronić i pisać uzasadnienie decyzji. Jeśli jednak w wydanie decyzji zaangażowany był Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej lub Dyrektor Izby Skarbowej, oznaczać to będzie konieczność ściągania akt z innych urzędów i poważne problemy z uzasadnieniem przyczyn powstania opóźnień w wydaniu decyzji podatkowej. Zwiększa to szanse na wygraną Podatnika, wnioskującego o ustalenie mniejszych odsetek od zaległości podatkowych.