Zgłoszenie rozbiórki obiektu budowlanego

Jak wskazuje się jednoznacznie w orzecznictwie sądowym prowadzenie robót budowlanych polegających na rozbiórce obiektu budowlanego wymaga co do zasady uzyskania odpowiedniej decyzji administracyjnej. Podkreślił to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 26 stycznia 2009 r., sygn. akt II SA/Gl 916/08 (LEX 484151), który wyjaśnił, że „Dyspozycją przepisu art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego objęto także przypadek robót budowlanych polegających na rozbiórce obiektu budowlanego.” Najpełniej wyjaśnił to jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z dnia 7 grudnia 2007 r., sygn. akt II SA/Op 74/07 (LEX 510399), który wskazał, że „Sformułowana w art. 28 Prawa budowlanego z 1994 r. generalna zasada obowiązuje również w odniesieniu do robót budowlanych polegających na rozbiórce obiektu budowlanego, albowiem rozbiórka jest możliwa jedynie poprzez przeprowadzenie odpowiednich robót budowlanych, o ile w sprawie nie będą miały zastosowania przepisy art. 31 p.b. zawierające wyczerpujące wyliczenie rodzajów rozbiórek, które nie wymagają pozwolenia.”

Od wskazanej zasady przewidziane są zatem wyjątki. Zgodnie z przepisem art. 31 ust. 1 ustawy Prawo budowlane pozwolenia nie wymaga rozbiórka:

budynków i budowli – niewpisanych do rejestru zabytków oraz nieobjętych ochroną konserwatorską – o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości;
obiektów i urządzeń budowlanych, na budowę których nie jest wymagane pozwolenie na budowę, jeżeli nie podlegają ochronie jako zabytki.

Jednocześnie na podstawie przepisu art. 31 ust. 2 ustawy Prawo budowlane rozbiórka wyżej wskazanych obiektów budowlanych, wymaga jedynie uprzedniego zgłoszenia właściwemu organowi, w którym należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania tych robót budowlanych. Zgłoszenia tego należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych polegających na rozbiórce i można przystąpić do nich, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.

Pozostałe przypadki rozbiórki, poza wskazanymi w przepisie art. 31 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, wymagają uzyskania odpowiedniego pozwolenia na rozbiórkę.

Wyjaśnić wypada jeszcze, że ustawa Prawo budowlane nie definiuje pojęcia “ochrony konserwatorskiej”. Jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 432/13 (LEX 1424359) “Pojęcie “ochrony konserwatorskiej” nie zostało co prawda zdefiniowane w ustawie, ale nie jest ono równoznaczne z wpisem do rejestru zabytków. Potwierdza to brzmienie art. 31 ust. 1 pkt 1 p.b., który to przepis, wskazując budynki i budowle niewymagające pozwolenia na rozbiórkę, rozróżnia pojęcia budynków i budowli, “niewpisanych do rejestru zabytków” oraz “nieobjętych ochroną konserwatorską”, co oznacza, że pojęcia te nie są tożsame.” Przez ochronę konserwatorską, relewantną z punktu widzenia ustawy Prawo budowlane, należy rozumieć nie tylko wpis do rejestru zabytków ale także ochronę ujętą w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a więc ochronę przewidzianą w art. 7 pkt 4 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Ponadto zauważyć wypada, że stosownie do treści art. 31 ust. 5 ustawy Prawo budowlane roboty zabezpieczające i rozbiórkowe można rozpocząć przed uzyskaniem pozwolenia na rozbiórkę lub przed ich zgłoszeniem, jeżeli mają one na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Samo jednak rozpoczęcie takich robót nie zwalnia od obowiązku bezzwłocznego uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub zgłoszenia o zamierzonej rozbiórce obiektu budowlanego. Zastosowanie uprawnienia przewidzianego w art. 31 ust. 5 ustawy Prawo budowlane nie zwalnia inwestora z obowiązku uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, określonego w art. 36 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – tak m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt II OSK 1599/10 (ONSAiWSA 2012/4/73).

W niektórych przypadkach właściwy organ może jednak, na podstawie art. 31 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na rozbiórkę budynków i budowli niewpisanych do rejestru zabytków oraz nieobjętych ochroną konserwatorską – o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości, jeżeli rozbiórka tych obiektów:

może wpłynąć na pogorszenie stosunków wodnych, warunków sanitarnych oraz stanu środowiska lub
wymaga zachowania warunków, od których spełnienia może być uzależnione prowadzenie robót związanych z rozbiórką.

Właściwy organ może też żądać, na podstawie art. 31 ust. 4 ustawy Prawo budowlane, ze względu na bezpieczeństwo ludzi lub mienia, przedstawienia danych o obiekcie budowlanym lub dotyczących prowadzenia robót rozbiórkowych.

Naruszenie obowiązku określonego w art. 28 czy art. 31 ustawy Prawo budowlane stanowi wykroczenie określone w art. 93 pkt 3 ustawy Prawo budowlane.