Wzrost konkurencji na rynku usług finansowych w świecie powoduje, że w wielu różnych instytucjach, nie wyłączając banków, dochodzi do uniwersalizacji ich działalności. Uniwersalizacja ta, jako jeden z przejawów konwergencji podstawowych typów systemu finansowego w świecie, ma charakter ilościowy oraz jakościowy.
Przykładem uniwersalizacji ilościowej w przypadku działalności banków jest poszerzanie gamy usług bankowych. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku, dla przykładu, sytuacja taka miała miejsce w niemieckim sektorze bankowym, który tradycyjnie wiele lat funkcjonował w ramach kontynentalnego typu systemu finansowego, czyli na rynku bankowo-zorientowanym.
Działania rządu niemieckiego w latach dziewięćdziesiątych XX wieku stopniowo zmierzały jednak do podniesienia atrakcyjności rynku kapitałowego, natomiast tamtejsze banki, chcąc stać się bardziej konkurencyjne na globalnym rynku finansowym, pozbywały się akcji przedsiębiorstw w ramach istniejących grup bankowo-przemysłowych (niem. Hausbanken). Uzyskane środki finansowe banki przeznaczały na opracowywanie i wprowadzanie innowacji finansowych.
Przykładowo, dwa z największych banków niemieckich – Deutsche Bank AG i Dresdner Bank AG – w końcu XX wieku zdecydowały się na przejęcie kontrolnego pakietu akcji renomowanych angielskich banków inwestycyjnych – odpowiednio – Morgan Greenfell i Kleinwort Benson, z kolei trzeci z największych banków Niemiec Commerzbank AG zbudował własny bank inwestycyjny od podstaw.
Generalnie rzecz biorąc, w latach 1988-1998 aż dwanaście czołowych banków europejskich zdecydowało się na rozwój bankowości inwestycyjnej w swoich strukturach, co pochłonęło wydatki rzędu blisko 35 mld USD25.
Rentowność tych wyspecjalizowanych instytucji, jak wskazują ostatnie wyniki, jest jednak niższa w porównaniu z tradycyjnymi bankami depozytowo-kredytowymi, zwłaszcza poza USA (patrz tabela).
Tabela. Bankowość inwestycyjna i depozytowo-kredytowa – zwrot na kapitale w latach 1990 – 1995 (%)
Bank /kraj | USA | Japonia | Wielka Brytania |
Banki inwestycyjne | 16,2 | 3,9 | 4,9 |
Banki komercyjne | 17,9 | 8,4 | 19,6 |
Różnica | 1,7 | 4,5 | 75,3 |