Uniwersalizacja działalności banków jest także przykładem strategii rozwoju rynku, jednej z możliwych strategii rozwoju stosowanych powszechnie przez banki komercyjne.
Biorąc pod uwagę źródła wyzwań dla banków komercyjnych działających w świecie w końcu XX wieku dzielimy te wyzwania na dwie grupy: wewnątrzsektorowe oraz zewnątrz-sektorowe. Wyzwania wewnątrzsektorowe w końcu XX wieku najczęściej wiązały się z takimi zjawiskami, jak malejące marże depozytowo-kredytowe oraz wysokie koszty operacyjne (patrz tabela).
Tabela. Wskaźnik koszty/przychody w bankach komercyjnych w Europie w latach 1988-1993 (%)
| Kraj/lata | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 |
| Belgia | 74 | 73 | 77 | 73 | 70 | 55 |
| Dania | 53 | 70 | 71 | 62 | 77 | 49 |
| Finlandia | 67 | 70 | 73 | 92 | 85 | 75 |
| Francja | 69 | 68 | 73 | 71 | 69 | 67 |
| Niemcy | 67 | 67 | 68 | 67 | 65 | 61 |
| Włochy | 69 | 65 | 64 | 66 | 65 | 65 |
| Holandia | 67 | 67 | 69 | 68 | 67 | 66 |
| Norwegia | 65 | 61 | 73 | 85 | 63 | 54 |
| Hiszpania | 51 | 53 | 57 | 60 | 60 | 62 |
| Szwecja | 48 | 51 | 53 | 51 | 50 | 41 |
| Szwajcaria | 63 | 64 | 74 | 66 | 66 | 57 |
| Wielka
Brytania |
65 | 65 | 66 | 66 | 60 | 59 |
| Średnia dla Europy | 63 | 64 | 68 | 69 | 66 | 60 |
| Centralna
Europa |
66 | 66 | 70 | 67 | 65 | 62 |
| Skandynawia | 58 | 63 | 67 | 73 | 69 | 55 |
| Południowa
Europa |
60 | 59 | 60 | 63 | 63 | 63 |
Uwaga: wskaźniki obliczono na podstawie średniej arytmetycznej dla wybranych banków w poszczególnych krajach.
Jak wynika z tabeli oraz dodatkowo z raportów opracowanych w ostatnich latach przez takie firmy konsultingowe, jak Arthur Andersen, Salomon Brothers czy Gemini/EFMA, szczególnie dużego wysiłku wymaga obniżka kosztów działalności, którą obok zdecydowanej poprawy wyników finansowych, szefowie największych banków europejskich w końcu XX wieku stawiali na plan pierwszy w formułowanych przez siebie strategiach rozwoju. Poza tym, wskaźnik ROE (relacja zysku netto banku do wielkości kapitałów własnych) dla dziesiątki najlepszych banków Europy w latach 1989 – 1991 wynosił od 12% (Wielka Brytania) do 25% (Hiszpania). We wspomnianych badaniach czytamy, że ROE, według szacunków samych banków, do roku 2005 spadnie do poziomu 10%, natomiast udział kosztów w przychodach banków zmniejszy się i powinien wówczas osiągnąć poziom 50 – 55%, który to poziom uważany jest za najbardziej optymalny i realny do osiągnięcia.
Z kolei wyzwania zewnątrzsektorowe d!a banków płyną z przeobrażeń, jakie zachodzą na rynku pośredników finansowych, a zwłaszcza ze zjawiska odpośredniczania (inaczej: despecjalizacji). W rezultacie tych ostatnich zmian obserwujemy nasilający się odpływ operacji depozytowo-kredytowych z banków na rzecz innych instytucji finansowych28 oraz wzrost zagrożeń dla banków ze strony innych instytucji finansowych (największych konkurentów europejskich banków komercyjnych ukazuje tabela).
Tabela. Najwięksi konkurenci banków europejskich
| Kraj | Banki
krajowe |
Banki
zagra niczne |
Banki
hipo teczne |
Sieci
handlowe |
Firmy
ubezpie czeniowe |
Inne |
| Belgia | \ | 2 | 3 | 5 | 4 | 6 |
| Dania | 1 | 5 | 3 | 4 | 2 | 6 |
| Grecja | 2 | 1 | 3 | – | _ | – |
| Włochy |
1 | 2 | 3 | 5 | 4 | 6 |
| Luksem
burg |
1 | 2 | – | ~ | 3 | – |
| Portugalia | 1 | 2 | 4 | 5 | 2 | 6 |
| Hiszpania | 1 | 3 | 2 | 4 | 4 | _ |
| Wielka
Brytania |
1 | 3 | 2 | 5 | 3 | 6 |
| Niemcy | I | 3 | 4 | 5 | 2 | 6 |
| Austria | 1 | 4 | 3 | 5 | 2 | 6 |
| Finlandia | 1 | 5 | 4 | 3 | 2 | _ |
| Szwecja | 1 | 5 | 2 | 4 | 2 | 6 |
| Szwajcaria | 1 | 4 | 3 | 4 | 2 |
Uwaga: liczba 1 to najsilniejszy, w ocenie badanych, konkurent banków krajowych, 6 – najsłabszy.